Будущее Кыргызстана на государственном языке
Государственный язык-обязательный язык, используемый в стране при ведении делопроизводства и правосудия в государстве, преподавании в общеобразовательных средних школах, средних специальных и высших учебных заведениях. Верховным советом Киргизской ССР 23 сентября 1989 года был принят закон О государственном языке Киргизской ССР,после чего кыргызскому языку был присвоен статус государственного. В 2004 году данный закон был обновлен Законодательным собранием Жогорку Кенеша Кыргызской Республики, которое 2 апреля 2004 года подписало закон «О государственном языке Кыргызской Республики», в котором кыргызский язык был обьявлен государственным, а русский-официальным. Обьявление кыргызского языка государственным языком и его поддержка со стороны общества, а главное, государственная опека над родным языком, поставили его престиж на более высокий уровень. Все мы знаем, что генеалогическая история кыргызского народа сохранилась как в устной, так и в письменной форме. Наши предки передали нам в устной форме океанический эпос «Манас».
Люди всего мира признал нас нацией, государством. В эпоху глобализации, конкурируя с технологиями, кыргызский язык также нашел свое место. Во всех сферах жизни общества и даже в интернете мы генерируем мнения на нашем родном языке. Наши предки из поколения в поколение передают культуру нашего народа, родной язык, государственность.
К 33-летию государственного языка в целях воспитания патриотического чувства молодежи, являющейся будущим народа, нации, в том числе студентов нашего вуза, ректор Ошского технологического университета при поддержке кандидата технических наук, доцента Ж.Ж.Турсунбаева с 15 октября 2022 года начал работу отдел государственного языка.
Департамент возглавляет проректор по государственному языку п.и.д., профессор З.А.Зулпуев. Также в отделе Г.А.Максутова работает как специалист.
Отдел государственного языка работает на основе годового плана. Сотрудники этого отдела, профессорско-преподавательскому составу Ошского технологического университета в октябре, ноябре проводили учебные семинары по внедрению правильного оформления и ведения делопроизводства на государственном языке на основе типовой инструкции №120 по делопроизводству в Кыргызской Республике, утвержденной постановлением правительства КР от 3 марта 2020 года.
Зулпуев Ашим Зулпуевич — проректор по государственному языку, доктор педагогических наук, профессор ОшТУ.
Образование: высшее. Ошский педагогический институт в 1987г., Юридический факультет, Кыргызско-государственного национального университета 1996 г. Автор 1 монографии, в 1 методического пособии, 14 статьи, опубликованных за рубежом и 13 статьи, опубликованных в КР. Отличник образования Кыргызской Республики
Контактные данные: 0772-22-40-93, e-mail: zulpuevashim@mail.ru
Максутова Гульбарчын Алижановна — специалист отдела государственного языка
Образование: В 1998-2003 годах окончила факультет кыргызской филологии ОшГУ по специальности «Преподаватель кыргызского языка, литературы и дополнительного английского языка».
Контактные данные: 0776169281, e-mail: gulbarcyn.2602@gmail.com
Мамлекеттик тил бөлүмүнүн 2024-2025- жаңы окуу жылына карата
Кыргыз Республикасынын мамлекеттик тил макамынын кабыл алынгандыгынын 35 жыл жылдыгына карата академик М.М.Адышев атындагы Ош технологиялык университетинде үч айлыктын алкагында өткөрүлүүчү иш-чаралардын ЖОБОСУ түзүлүп чыкты.
Жалпы жоболор
“Кыргыз Республикасынын мамлекеттик тили жөнүндө” Кыргыз Республикасынын Мыйзамынын кабыл алынгандыгынын 35 жылдыгына, Кара-Кыргыз автономиялуу облусунун түзүлгөндүгүнүн 100 жылдыгына карата мамлекеттик тилдин үч айлыгынын алкагында университеттин институттарында колледждеринде иш-чаралар уюштурулат жана өткөрүлөт.
Үч айлыкты өткөрүүнүн максаты
- “Кыргыз Республикасынын мамлекеттик тили жөнүндө” Кыргыз Республикасынын Конституциялык Мыйзамын жайылтуу;
- мамлекеттик тилге байланыштуу улуттук деңгээлдеги иш-чараларды өз убагында даярдоо жана ийгиликтүү өткөрүү;
- мамлекеттик тилди студенттер арасында туура колдонуу чөйрөсүн кеңейтүү;
- мамлекеттик тилди конституциялык макамын чыңдоо жана анын социалдык-коомдук маанисин жогорулатуу;
- студенттер арасында улуттук каада-салттарды, үрп-адаттарды даңазалоо;
- адабий тилдин нормасында туура сүйлөөгө, орфографиялык эрежелердин негизинде туура жазууга багыт берүү;
- предметтерди окутууда кыргыз тилин интеграциялап окутулган сабактарды уюштуруу;
- кыргызча окуу усулдук эмгектерди көбөйтүү;
- кыргыз тилинин колдонуу муктаждыгын арттыруу, иш кагаздарын туура жазууга багытталган “Сабаттуу бол” акциясын уюштуруу менен жалпы студенттерди жана окутуучу-профессордук курамдын сабаттуулугун арттыруу;
- мамлекеттик тилди өнүктүрүү жаатында аткарылып жаткан иштерди жыйынтыгын чыгаруу.
Үч айлыкты өткөрүүнүн шарттары
Окуу жайда жобого ылайык багыт боюнча иш-чаралар өткөрүлөт:
- Достук сармердени;
- Окутуучулар ортосунда интеллектуалдык сынак таймашы;
- Мамлекеттик тилде жарык көргөн окуу-усулдук эмгектердин сынагы (2022-2024);
- Көркөм окуу сынагы;
- Улуттук каада-салттарды даңазалоо сынагы;
- Элдик ырларды сахналаштырып аткаруу сынагы;
- Окуу имараттарындагы эң көрнөк-жарнак сынагы.
Мамлекеттик тилдин үч айлыгы 2024-жылдын 18-сентябрынан 18-декабрына чейин өткөрүлөт.
Үч айлыкты жыйынтыктоо
Жобого ылайык өткөрүлгөн ар бир иш-чаранын катышуучуларынын эң мыктылары мамлекеттик тил боюнча проректор тарабынан тандалып, атайын орундар менен белгиленип, университеттин ректору, профессор Ж.Ж.Турсунбаевге сунушталат жана окуу жай тарабынан сыйланат.
Уюштуруучулар: ОшТУнун мамлекеттик тил проректору жана мамлекеттик тил кафедрасы
23-сентябрь – Кыргыз Республикасынын Мамлекеттик тил күнү
“Улут наркы – улуу тил” аттуу окуу жайда мамлекеттик тилдин үч айлыгына карата атайын даярдалган иш мерчеминин негизинде, мамлекеттик тилдин 35 жылдыгына карата арналган салтанаттуу линейка болуп өттү.
Иш-чарага окуу жайдын окутуучу-профессордук курамы жана студенттер катышты.
Алгач окуу жайдын мамлекеттик тил проректору п.и.д.,профессор А.З.Зулпуев сөз сүйлөп, КРдин Билим берүү жана илим министрлигинин “Мамлекеттик тилдин үч айлыгын жарыялоо жөнүндө” буйруктун негизинде иш-чаралар мерчемин иштеп чыгуу менен аткарууга алынгандыгын билдирди. Тилибиздин унутулбай, кылымдарга жашай берүүсүн каалоо менен жалпы жамаатты куттуктады.
Андан соң инновациялык маалымат технологиялар институтунун 1-курсунун студенттери тарабынан даярдалган программалар көрсөтүлдү. Аталган иш-чара мамлекеттик тил проректору жана инновациялык маалымат технологиялар институту тарабынан демилгеленип уюштурулду.
Ош технологиялык университетинин гуманитардык-технологиялык колледжинин мамлекеттик тил предметтик-циклдик бирикмеси тарабынан уюштурулган, Мамлекеттик тилдин 35 жылдыгына карата «Кыргыз тили — эл тарыхын баяндаган, тилсиз тарых өз кулачын жая албаган» деген аталышта майрамдык адабий-музыкалык иш-чара болуп өттү.
Майрамдык салтанатка окуу жайдын студенттери, окутуучу-профессордук- курамы, университеттин жетекчилиги катышты.
Иш-чарада активдүү студенттер тарабынан концерттик программа уюштурулуп, ыр-бий, көркөм окуу, комуз күүлөрү жана Манас айтуу менен коштолду. Ошондой эле буга чейин студенттер арасында автордук ыр конкурсу жарыяланып, мыкты жазган студенттер диплом менен сыйланып, кызыктыруучу белектер берилди. «Чаң баспасын сөздөрдү» деген аталышындагы көөнө сөздөрдөн турган суроо-жооп иретинде окутуучу Нурбек Ахматкулов оюн уюштуруп, туура жооп тапкандарга баалуу белектер ыйгарылды.
